50 χρόνια φαγούρα (της Χαράς Τζαναβάρα) - Ελευθεροτυπία

Σχεδόν μία 50ετία λειτουργούν διόδια στους εθνικούς δρόμους και ώς τις αρχές του χρόνου, οπότε ξεκίνησε η παράδοσή τους στους ιδιώτες, οι σταθμοί έφταναν τους 16, μαζί με τους δύο πλευρικούς στα Οινόφυτα και τους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας που είναι και «νεότερος» (1996). Η αρχή έγινε το 1959 από το τμήμα Τεμπών-Λεπτοκαρυάς και τρία χρόνια μετά ακολούθησαν το Σχηματάρι, η Τραγάνα, η Ελευσίνα και ο Ισθμός. Στην καρμανιόλα Κορίνθου-Πατρών οι δύο σταθμοί, στο Ζευγολατιό και στο Ρίο, εγκαινιάστηκαν το 1970. Οι ετήσιες εισπράξεις του Ταμείου Εθνικής Οδοποιίας (ΤΕΟ), του κρατικού φορέα διαχείρισης των διοδίων, ώς το τέλος του 2007 κυμαίνονταν από 220 έως 240 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος τους πήγαινε για έργα συντήρησης του εθνικού οδικού δικτύου, το οποίο μαζί με τα 1.000 χιλιόμετρα του γνωστού ΠΑΘΕ, φτάνει τα 9.000 χλμ. Με την ανάθεση των έργων σε ιδιώτες που θα έχουν την ευθύνη λειτουργίας των σταθμών διοδίων για 30 χρόνια, έμειναν «ορφανά» περίπου 8.000 χλμ. για τη συντήρηση των οποίων πρέπει να εξασφαλιστούν πόροι από το ήδη συμπιεσμένο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων. Το Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας του Τεχνικού Επιμελητηρίου έχει υπολογίσει ότι τα τελευταία χρόνια τα κονδύλια για τη συντήρηση του εθνικού οδικού δικτύου που διετίθεντο μέσω του ΤΕΟ αντιστοιχούσαν στο ανεπαρκέστατο ποσό των 5 ευρώ ανά χιλιόμετρο, όταν, με βάση τους κοινοτικούς κανονισμούς, θα έπρεπε να ήταν τουλάχιστον 30.000 ευρώ ανά χλμ. Η σχετική κοινοτική Οδηγία προβλέπει ότι το απαιτούμενο κόστος συντήρησης πρέπει να είναι της τάξης του 2,5% του κόστους κατασκευής. Υπολογίζεται ότι η δαπάνη για το δευτερεύον οδικό δίκτυο ανέρχεται σε 1,5 εκατ. ευρώ ανά χιλιόμετρο και ότι λόγω της χρόνιας εγκατάλειψης των δρόμων θα χρειαστούν τα επόμενα χρόνια πολύ μεγαλύτερα κονδύλια ώστε να ενισχυθεί ουσιαστικά η ασφάλεια των διερχομένων. Το πρώτο οκτάμηνο του 2008 τα τροχαία αυξήθηκαν κατά 8,6% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, μάλιστα η αύξηση των νεκρών ήταν ακόμη μεγαλύτερη και έφτασε το 32%. Υπολογίζεται από την Τροχαία ότι σε 769 περιπτώσεις σε σύνολο 7.004, κάτι παραπάνω από 10%, η ευθύνη για το δυστύχημα αποδίδεται στην κατάσταση του δρόμου. «Ορφανοί» έχουν μείνει και οι περισσότεροι από τους περίπου 600 υπαλλήλους του ΤΕΟ. Από αυτούς οι 90 είχαν τις προϋποθέσεις για εθελούσια έξοδο με συνταξιοδότηση που θεσμοθετήθηκε με τις συμβάσεις των έργων στους αυτοκινητόδρομους. Αλλοι 320 περιμένουν να μεταταγούν σε άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου. Ενα μικρό μέρος θα συνεχίσει να εργάζεται στο ΤΕΟ που σήμερα εξακολουθεί να διαχειρίζεται τα διόδια στα Μάλγαρα, κοντά στη Θεσσαλονίκη, ενώ ασκεί εποπτεία και στην υποθαλάσσια σήραγγα Ακτίου-Πρέβεζας. Στους σταθμούς διοδίων που ήδη λειτουργούν δεν προσλήφθηκε ούτε ένας από τους εργαζομένους στο ΤΕΟ, οι οποίοι όταν χρειάστηκε πήγαν και βοήθησαν στην είσπραξη. Η έλλειψη πείρας από τους ευγενέστατους εργαζομένους, σύμφωνα με την Τροχαία, είναι ένας από τους λόγους των καθυστερήσεων που παρατηρούνται.